Koszmar senny to potocznie koszmar, dawniej koszemar; to długotrwałe, wywołujące przerażenie marzenie senne, występujące w fazie snu REM, których treść przedstawia wydarzenia zagrażające życiu, bezpieczeństwu czy własnej integralności; ich wystąpienie przerywa sen.

Koszmarom sennym towarzyszą negatywne emocje, takie jak: przerażenie, gniew, lęk i złość. W istotny sposób pogarszają jakość snu. Mogą powodować bezsenność, wywoływać negatywne konsekwencje zdrowia fizycznego i psychicznego. Problemy z koncentracją w ciągu dnia, poczucie zagrożenia lub chronicznego zmęczenia. Występują u około 10–15% dzieci w wieku 3–5 lat oraz okazyjnie u około 50% dorosłych.

Koszmary senne u dzieci
Koszmary senne pojawiają się u dzieci, które ukończyły 3. rok życia, 75% osób pamięta je w wieku dorosłym. Mogą być reakcją na urazy psychiczne lub niepokój, które doświadcza dziecko w środowisku rodzinnym. Początek zaburzeń pojawia się u dzieci między 3. a 6. rokiem życia, szczyt zapadalności notuje się między 7. a 9. rokiem życia.

Koszmary senne u dorosłych
1% osób dorosłych doświadcza koszmarów sennych minimum raz w tygodniu, w niektórych przypadkach zaburzenie to w znaczący sposób utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jego występowanie jest ściśle związane z wystąpieniem zespołu stresu pourazowego i stanowi jedno z kryteriów rozpoznawania PTSD u pacjentów. 68% pacjentów cierpiących na nawracające koszmary senne doświadczyło silnej traumy.

Leczenie koszmarów sennych u dzieci w większości przypadków nie wymaga zastosowania farmakoterapii, stosuje się interwencje behawioralne oraz edukację dotyczącą fizjologii snu. U osób dorosłych stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną. W niektórych przypadkach (korelacja z depresją, znaczące utrudnienie funkcjonowania przez brak możliwości snu i wypoczynku) chorym podaje się leki hamujące wystąpienie fazy snu REM, połączone z zastosowaniem psychoterapii.